روزی که 20 میلیون ایرانی گفتند: آری
تاریخ انتشار: ۱۲ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۳۰۹۹۱
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- یادکرد چهلوچهارمین سالروز برگزاری رفراندوم «جمهوری اسلامی» از چند منظر اهمیت دارد:
ابتدا به این سبب که این نخستین مراجعه به آرای عمومی برای تعیین رژیم سیاسی در تاریخ این سرزمین بود و هست. اهمیت و ویژگی آن در این است که حکومت ها را پیش از آن آلها و ایلها برمیانداختند و برقرار میکردند و هر که میآمد خود را دارای فره ایزدی و مورد حمایت آسمان و سایۀ خدا میدانست و با این که انقلابی با نام خدا سلطنت را برانداخت اما همه پرسی هم شد یعنی به زمینیان نیز رجوع کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
دوم به این خاطر که اکثریت جمعیت کنونی ایران زیر 50 سال دارند و در آن زمان یا در این دنیا نبودند یا حق رأی نداشتند. به همین خاطر اطلاعات خود را یا از طریق مراجع رسمی و صدا و سیما گرفتهاند که وجه جمهوریت را کمرنگ کردهاند یا از شبکههای تلویزیونی ماهوارهای که درصدد تطهیر رژیم گذشتهاند و انقلاب 57 را در حالی شورشی کور میدانند که شخص محمدرضا شاه در 14 آبان 1357 از آن به عنوان انقلاب یاد کرد و در همراهی با آن سران رژیم خود اعم از نخستوزیر و رییس ساواک و شهردار و وزیر اطلاعات ( اطلاع رسانی) را به زندان انداخته بود.
سوم از این جهت که با هیچ یک از مناسبتهای تقویمی چنین سرد برخورد نمیشود حتی با 29 اسفند روز ملی شدن صنعت نفت و تنها آیینی که به یاد آن برگزار میکنند جشن ملی پرچم در سطح شهرداری و نه ملی است. یک دلیل می تواند بیعلاقگی اصولگرایان به یادآوری جمهوریت و رفراندوم باشد و علت دیگر قرار داشتن آن در ایام نوروز و چسبیدن به سیزده به در. چهارم این که آرمان جمهوریت را در گیر و دار انتقادها از یاد نبریم.
و اما آن نکات (هر چند از تکرار برخی اطلاعات که در یادداشت چند سال قبل آمده بود گریز و گزیری نیست):
1. رفراندوم تعیین رژیم سیاسی جدید در روزهای جمعه 10 و شنبه 11 فروردین 1358 برگزار شد اما چون نتیجه در 12 فروردین اعلام شد این روز به عنوان روز جمهوری اسلامی ایران گرامی داشته میشود. (تعداد کل ایرانیان واجد شرایط رأی دادن در 10 و 11 فروردین آن سال، 22 میلیون و 800 هزار نفر بود و 20 میلیون و 288 هزار و 21 نفر در همهپرسی شرکت کردند. از این تعداد 20 میلیون و 147 هزار و 55 نفر رأی «آری» به صندوق انداختند و تنها 140 هزار و 966 نفر رأی «نه».)
2. واژۀ پارسی «همهپرسی» معادل «رفراندوم» را یا هنوز داریوش آشوری نساخته بود یا رایج نشده بود. از این رو همه جا صحبت از رفراندوم بود نه واژۀ ساده و پارسی «همهپرسی».
3. آن قدر برگزاری رفراندوم برای تعیین رژیم سیاسی جدید امری تازه بود که در برگههای سبز و سرخ آرا به غلط نوشته بودند: انتخاباتِ رفراندوم! در حالی که انتخابات با رفراندوم تفاوت دارد. در انتخابات، کاندیدا یا کاندیداهایی را از بین نامزدها انتخاب میکنند ولی در رفراندوم یا همهپرسی به یک پرسش یا گزارۀ مشخص آری یا نه گفته میشود و "انتخابات رفراندوم" نادرست بود البته منظور همان همهپرسی بود و شگفتا در آن زمان هیچ کس این خطای فاحش را یادآور نشد. گزاره این بود: تغییر رژیم سابق به جمهوری اسلامی ....... آری یا نه؟
4. اگر اکثریت جامعه رأی «نه» میدادند (که البته عملا منتفی بود) نیز باز به معنی بازگشت حکومت سلطنتی نبود چون در برگۀ رأی آمده بود: «تغییر رژیم سابق به جمهوری اسلامی که قانون اساسی آن ازتصویب ملت خواهد گذشت.» رژیم سلطنتی در 22 بهمن 1357 برافتاده بود. هر چند برخی بر این باورند که 26 دی و خروج شاه در حالی که خانوادۀ سلطنتی همراه او رفتند یا بعد از استعفای سید جلال الدین تهرانی از ریاست شورای سلطنت و انحلال آن را هم میتوان پایان سلطنت تلقی کرد و شاپور بختیار میکوشید همین را به مردم بگوید اما صدایش شنیده نشد. این که شاه رفت و سلطنت تمام شد. از جمهوری اسلامی صرف نظر کنید! فرض رفراندوم بر «سابق» بودن رژیم ساقط شده و بحث بر سر بعدی بود.
5 . منتقدان میگویند تصریح این که «قانون اساسی آن از تصویب ملت خواهد گذشت» یعنی مردم به نظامی رأی دادند که هنوز قانون اساسی نداشت و در پیشنویس قانون اساسی آن هم «ولایت فقیه» ذکر نشده بود و در آن ریاست جمهوری واقعا با رییس جمهوری بود. ولی این یک روی سکه است چرا که 8 ماه بعد برای قانون اساسی با ولایتفقیه هم رفراندوم برگزار شد و اگر چه قریب 3 میلیون نفر کمتر شرکت کردند و آیتالله شریعتمداری رأی نداد و مجاهدین خلق تحریم کردند اما قانون اساسی هم با اکثریت آرا تأیید شد.
6. هر چند عنوان مصوب شورای انقلاب، جمهوری دموکراتیک اسلامی بود و مهندس بازرگان از جمهوری دموکراتیک اسلامی گفت اما رهبر انقلاب تصریح کرد: جمهوری اسلامی نه یک کلمه زیاد نه یک کلمه کم. استدلال حامیان جمهوری دموکراتیک اسلامی این بود که از جمهوری اسلامی های دیگر مانند پاکستان متمایز باشد یا بر دموکراسی تأکید شود تا خوانشهای ضد دموکراتیک نچربد. استدلال حامیان جمهوری اسلامی اما این بود که شعار مردم «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» بوده و دموکراسی با جمهوری قرین است. ضمن این که نام به تنهایی تضمین کننده نیست کما این که جمهوری دموکراتیک آلمان و جمهوری دموکراتیک خلق کره دو حکومت کاملا اقتدارگرا بودند و یکی هنوز هست در حالی که نظام سیاسی بریتانیا پادشاهی مشروطه است. تأکید امام اگرچه نفی کننده اضافه شدن «دموکراتیک» یا کم شدن «اسلامی» بود اما از «جمهوری اسلامی» به مثابه یک واحد هم دفاع میکرد چرا که برخی به دنبال حکومت اسلامی ( منهای جمهوری و با مدل خلافت) بودند.
7. جالب است اشاره شود که یکی از دغدغه ها مربوط به زنان بود و حال که بحث زنان دوباره درگرفته این یادآوری جا دارد که مهندس بازرگان حین رأی دادن به جمهوری اسلامی تأکید کرد «تمام آزادی زنان تضمین شده است». این که با چه استناد و اتکایی و قبل از تشکیل مجلس مؤسسان قانون اساسی که به خبرگان تبدیل شد چنین تضمینی میداد روشن نیست اما گویای این واقعیت است که غالب فعالان سیاسی تصاویر آرمانی و ایدهآل داشتند و یک بار از دکتر یزدی شنیدم که میگفت تنها دو نفر میدانستند دقیقا چه میخواهند و بقیه بیشتر درگیر آرمانهای ذهنی خود بودند: اول آیتالله خمینی دوم دکتر بهشتی. طبعا رهبران دیگر حزب جمهوری اسلامی هم ذیل و هم سو با بهشتی بودند ولی اصرار داشت فقط دو نفر با زیر مجموعه ها البته و وقتی کسی پرسید حتی شهید مطهری؟ گفت بله. او هم به دنبال نظارت روحانیون بود نه حکومت آنان.
8. امام خمینی در پیام خود روز جمهوری اسلامی را به عنوان سرآغاز حکومت الله معرفی میکند و اشارهای به ولایت فقیه ندارد. جالب این که آیتالله گلپایگانی از مراجع برجسته قم از «ولایت فقها» سخن به میان میآورد و نشان میدهد تلقی او و احتمالا دیگر مراجع به جز امام این بوده که بر جمهوری اسلامی ترکیبی ازفقهای مورد وثوق مراجع نظارت میکند و تلقی او از ولایت فقیه، در واقع ولایت فقه یا فقها و مدلی بوده که در پیش نویس در قالب شورای نگهبان با توسع آنچه در متمم قانون اساسی مشروطه آمده بود.
9. گفتمان برتر چنان با امام بود که کمتر کسی با جمهوری اسلامی مخالفت کرد چرا که مخالفت با جمهوری اسلامی دو معنی داشت: یا بازگشت به سلطنت یا جمهوری از نوع کمونیستی. از میان روشنفکران تنها دکتر مصطفی رحیمی بود که گفت مخالف است یا هما ناطق استاد تاریخ داشگاه تهران ابهاماتی را مطرح کرد و احمد شاملو هم با تردید سخن گفت. دیگران از منظر عنوان مشکل داشتند و جبهۀ دموکراتیک ملی که از جبهۀ ملی منشعب شده بود رسما اعلام کرد رأی نمی دهد. آرای «نه» و تحریمی ها اما به قدری کم بودند که هاشمی رفسنجانی از آنان با تخفیف و تحقیر به عنوان دو درصدیها یاد کرد و حتی ترور استاد مطهری را به اشتباه به آنان نسبت داد.
10. شوق مردم برای جمهوری اسلامی را از علاقه به ثبتنام برای حزب تازه تأسیس جمهوری اسلامی میتوان دریافت. چرا که تصور میکردند این حزب همان جمهوری اسلامی است. البته از سال 60 به بعد حزب معادل جمهوری اسلامی هم شد.
11. اعتبار امام خمینی چنان بود که می توانست فردای پیروزی انقلاب، تأسیس جمهوری اسلامی را اعلام کند و از مردم بخواهد در تأیید به خیابان بیایند. اما به دو دلیل رفراندوم برگزار کرد. یکی چون در فرمان انتصاب مهندس بازرگان به برگزاری رفراندوم اشاره شده بود و دوم به این خاطر که هر چند انقلاب 57 مردمی بود اما بیشتر شهرنشینان و طبقه متوسط در آن مشارکت داشتند و نیاز به همه پرسی بود تا تأیید دیگران خاصه اهالی شهرستانهای کوچک تر و روستاییانی که چندان مشارکت نداشتند نیز دریافت و ثبت شود. ضمن این که جنبۀ سلبی انقلاب میچربید که نه به شاه و شاهی بود ولی در رفراندوم وجه ایجابی و آری به چه خود را نشان میداد.
12. برای آن که بدانیم روشنفکران ایران در چه حالوهوایی بودند اشاره به سرمقالۀ روزنامۀ آیندگان به قلم محمد قائد که تازه از فرنگ آمده بود و گرایش مذهبی نداشت جالب است. وقتی مهندس بازرگان ابراز تمایل کرد همهپرسی زیر نظر ناظران خارجی برگزار شود او نوشت دوران دخالت چشم آبی ها تمام شده و جالب این که از مواردی است که خود این نویسنده یادآور میشود تا بگوید در چه حال و هوایی بودهاند.
13. امیرعباس هویدا نخست وزیر سال های 43 تا 56، عبدالله ریاضی رییس مجلس شورای ملی سال های 42 تا 57 و عباسعلی خلعتبری وزیر خارجه پیشین در زندان رأی دادند. هویدا به خبرنگاران نگفت رأی آری به صندوق انداخته یا نه. ریاضی و خلعتبری اما برگۀ رأی را به خبرنگاران نشان دادند و با لبخند و افتخار گفتند به جمهوری اسلامی رأی دادند. هویدا 8 روز بعد در 18 فروردین و دکتر ریاضی رییس مجلس و دکتر خلعتبری وزیر خارجه 12 روز بعد در 22 فروردین تیرباران شدند. ( داستان اعدام 11 مقام پیشین و از جمله این دو را قبلا نوشتهام و منتشر شده و ویراست تازهای از آن را 22 فروردین منتشر خواهم کرد).
14. اگر رفراندوم به جای 10 و11 در 17 و 18 فروردین برگزار و مثلا 19 فروردین به عنوان روز جمهوری اسلامی اعلام میشد 13 روزه بودن تعطیلات نورزوی مثل حالا تثبیت نمیشد. شگفتا که حکومت جدید به رغم آن که چندان با مناسبتهای ملی میانه نداشت اما عملا با اعلام تعطیل 12 در کنار 13 فروردین در ثبت مدت تعطیلات یاری رساند تا جایی که تلاش سال بعد محمد علی رجایی در مقام کفیل وزارت آموزشوپرورش برای تقلیل ایام تعطیلات نوروزی مدارس از 13 روز به 4 روز رسمی و تقویمی به جایی نرسید. اغلب دانشآموزان در هفتۀ دوم به مدرسه نرفتند و آنها که رفتند هم سر کلاس نمیرفتند و در حیاط شعار میدادند: تعطیلی رو کم کرده.... تعطیلات مدارس 4 روزه نشد اما ادارات 13 روزه شد. 20 سال پیش در فروردین 82 به 18 روز هم رسید و کافی است با مناسبتهای مذهبی قرین شود تا طولانیتر شود.
15. در دهۀ 60 در روز جمهوری اسلامی هم مراسم محدودی غالبا در میدان امام حسین تهران برگزار میشد اما چون در حال و هوای نوروز چندان از ان استقبال نمیشد ادامه نیافت و بعدتر برچیدند. در سال 64 به یاد دارم مرحوم محتشمیپور وزیر کشور بود و در میدان امام حسین با اشاره به تصمیم مهندس بازرگان نخستوزیر دولت موقت و دیر کل نهضت آزادی به کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری در آن سال و در نطقی به مناسبت روز جمهوری اسلامی گفت: آن قدر گستاخ شدهاند که میخواهند رییس جمهوری شوند! حال آن که کاندیداتوری رجال سیاسی برای انتخابات ریاست جمهوری از لوازم جمهوریت است و آن دو در هیچ معیاری با هم قابل قیاس نبودند. چند ماه بعد محتشمی دیگر وزیر کشور نبود و نظارت استصوابی هم البته هنوز اختراع نشده بود ولی بازرگان کاندیدا شد منتها به شکلی دیگر و از طریق وزارت کشور ناطق نوری با هدایت آیتالله خزعلی که نقش آیتالله جنتی در سال های بعد را ایفا میکرد مجال کاندیداتوری نیافت.
16. امام خمینی در قم رأی داد و این یعنی بنای اولیه استقرار رهبری نظام در تهران نبوده ولی بیماری ایشان و حوادث بعدی استقرار رهبری در قم و اکتفا به نظارت را منتفی کرد.
17. با این که پس از رفراندوم جمهوری اسلامی عنوان دولت موقت انقلاب اسلامی به دولت موقت جمهوری اسلامی تغییر یافت در ادبیات رسمی از محمد علی رجایی به عنوان اولین نخستوزیر جمهوری اسلامی یاد می شود حال آن که این عنوان ولو در مقام رییس دولت موقت متعلق به مهندس بازرگان است.
18. اسناد به دست آمده از سفارت آمریکا پس از اشغال آن در 13 ابان 1358 نشان می دهد این سفارتخانه از 15 بهمن 1357 تا 10 فروردین 1358 به بحث رفراندوم برای حکومت آینده توجه داشته است. اما چرا 15 بهمن و نه 22 بهمن؟ چون در 15 بهمن در حکم انتصاب مهندس بازرگان به نخست وزیری دولت موقت به رفراندوم اشاره شده است.
در سند شماره ۳۹ در تاریخ ۶ فوریه ۱۹۷۹ (۱۷ بهمن ۱۳۵۷) آمده است: «...بازرگان باید یک دولت تشکیل دهد، رفرانـدومی در مـورد جمهـوری اسـلامی انجام دهـد، مجلس تعیین قانون اساسی را تشکیل دهد و سپس انتخابات مجلـس ملـی جدیـد بـر اسـاس قانون اساسی را انجام دهد، بههرحال، تاکنون نامشخص است که فرم ورقه رأی رفرانـدوم بـه چه شکل خواهد بود و محل قانون اساسی چهکار خواهد کرد.»
در سند شماره ۷۵ متعلق به تاریخ اول مارس ۱۹۷۹ـ (۱۰ اسفند ۱۳۵۷) از دفتر وابسته دفاعی آمریکا در تهران به سازمان اطلاعات دفاعی واشنگتن دیسی، درباره رفراندوم چنین گزارش میدهد: «... طبق گزارش روزنامهها، حاج سید جوادی وزیر کشور، رسماً اعلام کرد کـه ایرانیها برای رأیگیری درباره نظام جمهوری اسلامی در روز ۳۰ مارس به پای صـندوقهـای رأی خواهند رفت. در رفراندوم، از برگههای قرمز (به معنای نه) و سبز (به معنـای آری) بـرای پاسخ به این سئوال استفاده خواهد شد که «آیا با تغییر رژیم گذشته به نظام جمهوری اسـلامی که قانون اساسی آن بعداً به رأی گیری عمومی گذاشته خواهد شد، موافقید؟» کلیه ایرانـیهـای ۱۶ سال به بالا شامل «کلیه گروههای اجتماعی و حرفهای و اعضای نیروهای مسلح» میتواننـد در این رفراندوم شرکت کنند. بر اساس گزارشها، حمید آذریون دبیرکل حزب مارکسیـست- لنینیستی «حزب کمونیست ایران» از اعضای حزب خواسته اسـت تـا برگـه آری را بـه صـندوق بیندازند.»
در سند شماره ۹۹ - ۲۲ اسفند ۵۷ - آمده بازرگان دستور برگزاری رفراندوم در تاریخ ۳۰ مارس را صادر کرده است.
در سند دیگر آمده شده است: «حداقل ۱۳ گروه یا شخصیت برای کسب قدرت تلاش میکنند. در حال حاضـر بخـش عمـده قدرت در دست پیروان مذهبی [آیتالله] خمینی است. با این حال کنترل مرکزی وجود ندارد و در بعضی مواقع سلاح قدرت حرف اول را خواهد زد. اگر رفراندومی در ماه مارس برگزار شود، بیشک [آیتالله] خمینـی برندۀ آن خواهد بود.
این اشارات هم در آن جالب است «... احساس میکنیم که تنها جمهورییی که اکثریت گروههای فعال سیاسی را راضی کند، یک جمهوری دموکراتیک بر اساس مفاهیم نوینی از اسلام خواهد بـود.»
19. بخش قابل توجهی از رأیدهندگان زن بودند. این در حالی بود که غالب فقها تا چند سال قبل از آن با حق رأی زنان مخالف بودند و حتی سید حسن مدرس علنا دربارۀ آن سخن گفته بود یا خود واژه جمهوری و حتی اصل رفراندوم و شاید هیچ شخص دیگری نمیتوانست مثل امام خمینی این مفاهیم را چنین در هم آمیزد.
20. فارغ از هر داوری دربارۀ عملکرد جمهوری اسلامی در 44 سال گذشته این که مردم پای صندوق رأی بروند تا دربارۀ نوع حکومت رأی بدهند یک دستاورد بیسابقه است و نفی آن به عنوان مخالفت با جمهوری اسلامی با مدعای دموکراسی نمیخواند.
پاسخ این پرسش که چرا جمهوری اسلامی برپا شد نیز در بیت نخست سرود اول جمهوری اسلامی ایران سرودۀ مرحوم ابوالقاسم حالت به روشنی آمده بود: شد جمهوری اسلامی به پا، که هم دین دهد هم دنیا به ما.... (نمیدانم آن بنده خدا که سطل ماست را بر سر دختر نسل امروز خالی کرد این سرود را شنیده یا نه و آن زمان اصلا بوده یا نه)
منبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۳۰۹۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اعلام از سرگیری فعالیت بازرسان آژانس در ایران/ تصویب اقدامات ضد ایرانی بیشتر از سوی مجلس نمایندگان آمریکا/ تشدید تنش میان فرانسه و جمهوری آذربایجان با فراخوان سفیر
بین الملل تابناک: اعلام از سرگیری فعالیت بازرسان آژانس در ایران، تصویب اقدامات ضد ایرانی بیشتر از سوی مجلس نمایندگان آمریکا، تشدید تنش میان فرانسه و جمهوری آذربایجان با فراخوان سفیر، درخواست سازمان ملل برای کاهش فوری تنش ها در خاورمیانه و رایزنی سران کشورهای حاشیه خلیج فارس درباره تحولات منطقه از مهم ترین خبرها و رویدادهای منطقه ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
اعلام از سرگیری فعالیت بازرسان آژانس در ایران
نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین گفت که بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی فعالیت خود در ایران را که طی چند روز گذشته متوقف شده بود، از سر گرفتهاند.
"میخائیل اولیانوف" نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین از بازگشت بازرسان آژانس به تاسیسات هستهای ایران خبر داد.
اولیانوف در پیامی در کانال شخصی تلگرامی خود نوشت: بازرسان آژانس که به دلیل تنشها در منطقه، به طور موقت از حضور در تاسیسات هستهای ایران منع شده بودند، برای انجام وظایف خود در آنجا بازگشتهاند.
تنشها در منطقه در چند روز اخیر به دنبال پاسخ ایران به حمله رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق افزایش یافته بود.
ایران، شامگاه شنبه، طی عملیات "وعده صادق" صدها موشک و پهپاد را به سمت اراضی اشغالی شلیک کرد.
"رافائل گروسی" مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره متوقف شدن فعالیت بازرسان آژانس گفته بود: ایران روز یکشنبه تأسیسات هستهای خود را بهدلیل ملاحظات امنیتی بست و اجازه ورود بازرسان آژانس به آنها را نداد اما روز دوشنبه این مراکز برای ادامه بازرسیها باز شدند. ما در ایران هستیم و به کارمان ادامه میدهیم.
تصویب اقدامات ضد ایرانی بیشتر از سوی مجلس نمایندگان آمریکا
تارنمای پولیتیکو ساعاتی پیش خبر داد که نمایندگان مجلس آمریکا با تائید تعدادی مصوبات ضدایرانی، تلاش کردند تا محدودیت های بیشتری علیه انتقال فناوری از آمریکا به ایران و ورود اتباع ایرانی به این کشور اعمال کرده و تحریم های بیشتری را به تدابیر جاری بیفزایند.
برخی از این مصوبات عبارتند از:
- قانون پاسخگویی مقامات ایران که به منظور ارائه گزارش در مورد داراییهای مالی مقام های ارشد ایرانی تدوین شده است.
- قانون پاسخگویی تحریم های ایران که با هدف جلوگیری از فرار از تحریم های علیه ایران تنظیم شده است.
- قانون ابزارهای تقویتی برای مقابله با استفاده از سپر انسانی، که تحریم هایی را علیه نهادهایی که از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی استفاده می کنند، اعمال میکند.
- قانون ممنوعیت فناوری که صادرات فناوری ساخت آمریکا به ایران را برای همیشه ممنوع می کند.
- قانونی که مانع از ورود مقام های تحریم شده به آمریکا برای شرکت در جلسات سازمان ملل می شود.
- قانون تحکیم تحریم های ایران که برخی از تحریم های ضدایرانی را دائمی می کند.
پیشتر جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرده بود که آمریکا در روزهای آتی تحریم هایی جدیدی در زمینه موشک ها و پهپادها وضع می کند.
تشدید تنش میان فرانسه و جمهوری آذربایجان با فراخوان سفیر
وزارت خارجه فرانسه با بیان اینکه سفیرش را از جمهوری آذربایجان فراخوانده اعلام کرد، باکو به ادامه اقدامات یکجانبه که روابط دو کشور را مخدوش میکند، متهم است.
روابط بین فرانسه و جمهوری آذربایجان از پیش بر سر تنشهایی بر سر منطقه مورد مناقشه قره باغ متشنج شده است.
به نقل از خبرگزاری فرانسه، فرانسه از متحدان دیرینه ارمنستان و میزبان جمع کثیری از مهاجران ارمنستانی است.
امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه در دیدار با «آن بویلون» سفیر این کشور در جمهوری آذربایجان گفت، از بابت اقدامات باکو متاسف است و امیدوار است که طرف جمهوری آذربایجان تمایلاتش را شفاف سازی کند.
همچنین تلاشهایی برای عادی سازی روابط بین ایروان و باکو انجام شده اما پیشرفت قابل ملاحظهای نداشته است.
وزارت امور خارجه فرانسه نیز اعلام کرد: پاریس بار دیگر حمایت خود را از عادی سازی روابط بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان اعلام میکند و به قوانین بینالملل و حق حاکمیت دو کشور احترام میگذارد.
ارمنستان در پی تنش با روسیه بیش از گذشته به همکاری دفاعی با فرانسه اتکا کرده است.
در فوریه ۲۰۲۴، ارمنستان توافقی را برای خرید تفنگهای نقطهزن از یک کمپانی ساخت تسلیحات فرانسوی امضا کرد اما مبلغ آن فاش نشده است.
در اکتبر ۲۰۲۳ نیز پاریس فروش تجهیزات دفاعی شامل سه سیستم راداری و وسایل دید در شب را به ارمنستان اعلام کرد که باعث خشم باکو شد.
درخواست سازمان ملل برای کاهش فوری تنش ها در خاورمیانه
سخنگوی سازمان ملل درباره تنش میان ایران و اسرائیل با تاکید بر اینکه دبیرکل سازمان ملل خواستار خویشتنداری همه طرف ها است، گفت: آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل خواستار کاهش فوری تنش ها در منطقه و بازگشت صلح در خاورمیانه است.
استفان دوجاریک سخنگوی سازمان ملل روز سه شنبه به وقت محلی در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی در خصوص گزارش ها درباره تنش میان اسرائیل و ایران گفت: دبیرکل سازمان ملل بازهم همه طرف ها را به خویشتن داری دعوت می کند. ما نمی خواهیم شاهد یک چرخه دیگر خشونت و انتقام جویی در منطقه باشیم. این سیاستی نیست که به صلح می رسد.
سخنگوی سازمان ملل ادامه داد: دبیرکل سازمان ملل روز گذشته با حسین امیرعبداللهیان وزیرخارجه ایران تلفنی گفتگو کرد. او اظهارات خود در شورای امنیت در زمینه عملیات نظامی علیه اهداف نظامی در اسرائیل و حمله مسلحانه علیه تاسیاست دیپلماتیک ایران در دمشق را تکرار کرد. دبیرکل سازمان ملل خواستار کاهش فوری تنش ها در منطقه و بازگشت صلح در خاورمیانه شد.
دوجاریک ادامه داد: دبیرکل سازمان ملل از طریق کانال های مختلف با رئیس جمهور اسرائیل در ارتباط بوده و مقامات سازمان ملل به صورت منظم با مقامات اسرائیلی در ارتباط هستند.
رایزنی سران کشورهای حاشیه خلیج فارس درباره تحولات منطقه
سران کشورهای عربستان، قطر و امارات درخصوص تحولات منطقه با یکدیگر تلفنی گفت وگو کردند.
به گزارش خبرگزاری «واس» عربستان، «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور و «محمد بن زاید» حاکم امارات در یک گفتوگوی تلفنی بر لزوم تلاش در جهت ثبات و امنیت منطقه و ممانعت از گسترش تنشها و جلوگیری از خطر جنگ در منطقه تأکید کردند.
از سوی دیگر دیوان امیر قطر اعلام کرد که تمیم بن حمد آل ثانی امیر این کشور و بن سلمان نیز در گفت وگوی تلفنی اوضاع منطقهای و بینالمللی به ویژه اوضاع غزه را مورد بحث و تبادل نظر قرار دادند.
براساس گزارش دیوان امیری قطر، تمیم و بن سلمان همچنین بر ضرورت کاهش تنش و جلوگیری از گسترش دامنه جنگ در منطقه تأکید کردند.